Nederland staat, vol trots, bekend om haar behandelsysteem voor gedetineerden waarbij jong en oud intensief wordt behandeld en begeleid. Dit systeem kost schatten: Per jeugdige betalen wij 563 euro per dag en dat is nog exclusief de kosten van het onderwijs en de jeugdreclassering. Haaks hierop de tekst op de website van de Rijksoverheid: “Het recidivecijfer in Nederland is hoog.” 50% pleegt binnen twee jaar opnieuw een strafbaar feit. Dit roept vragen op.
Het is meer dan begrijpelijk dat de helft na de ‘intensieve behandelingen’ opnieuw een misdrijf pleegt. Iedere student aan een sociaal agogische opleiding krijgt tijdens het allereerste college te horen dat intrinsieke motivatie een fundamentele basis is bij behandeling. Hoe kunnen wij intrinsieke motivatie verwachten bij cliënten die een straf krijgen opgelegd door een rechter? Ik heb zelf in de praktijk gewerkt met jonge criminelen in een opvoedkundig instituut, en bevestigd gekregen dat zonder oprechte intrinsieke motivatie, het kostbare en hardwerkende behandelteam aan een dood paard trekt.
Een terugkerend vraagstuk op ‘de werkvloer’: Zijn wij aan het behandelen of aan het bewaken? Het antwoord op deze vraag varieert per laag binnen justitie. De toplaag zal spreken van (succesvol) behandelen. Zij zien immers dat 50% niet binnen twee jaar terugvalt in oud gedrag. Terwijl de praktische ‘behandelaren’, cq. pedagogische medewerkers, in veel gevallen zullen spreken van bewaken. Er zijn al jaren lang klokkenluiders die beklagen over de zwakke behandeling. Ook ontstaat deze discussie door het stelselmatig ontbreken van een succeservaring op de werkvloer. De 50% die terugvalt heeft het directe behandelteam immers jaren lang tot in de wanhoop gedreven vanwege het gebrek aan intrinsieke motivatie.
Hoe komt het dat wij blijven pronken met dit kostbare systeem als het succes uitblijft? Hierop volgt de vraag, hoe kan het dat Teeven harde noten moet kraken over hoe hij het beste de 271 miljoen gaat bezuinigen terwijl het bezuinigen op behandelingen niet eens ter sprake is gekomen?
Laten wij afstappen van dit peperdure behandelsysteem, waarbij wij behandeling opleggen en opdringen, ongeacht de aanwezigheid van motivatie. We ontwikkelen een nieuwe systeem waarbij er twee groepen zijn. Een groep die wordt bewaakt: Zonder aanwezige intrinsieke motivatie en hiermee dus zonder behandeling. En een groep die wij behandelen vanwege de aanwezigheid van intrinsieke motivatie. Dit zou kostenbesparend zijn, we betalen immers geen behandeling meer een deel van de gedetineerden én bewaken is goedkoper dan behandelen. Ook zou dit ten goede komen aan de werknemerstevredenheid en dit zou de hoge uitval binnen justitie ten goede komen. Niemand wil immers werken met het uitblijven van een succeservaring of positief resultaat. Laten we vooral blijven behandelen maar ook accepteren dat we in sommige gevallen niets anders doen dan bewaken.
Bronnen:
