Na twaalf weken is het over met de pret: de oppositie is wakker en mobiliseert zich. De afwezigheid van zowel politieke- als mediaoppositie in tijden van crisis, onder politicologen beter bekend als het rally-around-the-flag-effect, heeft in Nederland nog relatief lang geduurd. Maar gisteren en vanmorgen werd duidelijk dat er werk aan de winkel is voor het Kabinet als zij nog een bestuurlijk slaatje wil slaan uit dit effect. Zeker voor Frans Timmermans.
Gistermiddag werd de aftrap gegeven door de oppositiepartijen richting de Minister van Defensie, Jeanine Hennis- Plasschaert. Het zou een ‘zooitje’ zijn bij Defensie, en dergelijke rommeltjes los je op met een institutionele verandering zoals een extra staatssecretaris. Het idee was op zich zeer te prijzen. Politiek tweemanschap (dus een VVD minister met een PvdA staatssecretaris en vice versa) houdt ook binnen de departementen de coalitiebelangen in balans. Helaas kwam dit voorstel eerder uit welbekend politiek opportunisme, dan uit een vlaag van constitutioneel democratisch besef bij de betreffende Kamerleden. Want “zeker in deze tijd”, met al die missies. Dat kan die arme vrouw niet aan, zo werd de boodschap geframed. Ook al probeerde de oppositie het te verpakken als een heldhaftig staaltje “we zitten hier niet voor onszelf, maar voor het land”- klokkenluiderij, de gemeenschappelijke mobilisering onder de oppositie was duidelijk. Evenals de boodschap: het is een bende en het gaat niet goed.
Vandaag kwam de tweede (en meer hevige) vorm van oppositie op de proppen: namelijk media-oppositie. Blijkbaar hebben de media nog een appeltje (of nou ja, eerder een meloen) te schillen met de Minister van Buitenlandse Zaken en Variërende Voertalen, Frans Timmermans. De grootste stijger lijkt de hardste klap te maken. Zo steeg Frans Timmermans in de peilingen van 4.5 naar 4.9 in de periode na zijn speech in de Verenigde Naties en maakte hiermee een grotere populariteitssprong dan zijn collega-ministers in de nasleep van de MH17. Om een kritische vraag omtrent de inzet van emoties in zijn VN-speech te omzeilen, trok Timmermans gisteravond richting Jeroen Pauw in diens programma de emo-kaart door uit te roepen dat er slachtoffers met zuurstofmaskers waren gevonden.
Dit bleek een beetje lastig te bewijzen dus zat er niets anders op voor Timmermans dan zijn excuses maken aan de nabestaanden. Een excuus wat overigens niet van hem werd verwacht toen hij in zijn VN-speech sprak over een thug die een trouwring zou hebben gestolen van een slachtoffer, terwijl deze achteraf nota bene een reddingswerker bleek te zijn. De vraag is hoe goed Timmermans zijn cool had kunnen bewaren als Jeroen Pauw hier gisteravond naar had gevraagd en zijn kritisch opmerking wat minder had bedekt met een diplomatieke dekmantel der liefde. Kritische opmerkingen bleven eveneens uit toen Timmermans beweerde de beste baan in de wereld te hebben, om vervolgens in een oogwenk openlijk te solliciteren bij de EU.
Timmermans begint langzamerhand te kampen met een geloofwaardigheidsprobleem, maar lijkt dit niet in te zien door het vertrouwen in zijn eigen theatrale spreekvaardigheid. Het politieke arena in de nasleep van de MH17 zag er anders uit dan vandaag de dag. Het lijkt erop dat hij is vergroeid met het politieke arena van de zomerperiode, waar hij als stralend middelpunt (nog net niet met een schedel in zijn hand) in alle talen die de wereld rijk is emotionele existentiële zielenroerselen deelde en wist los te maken bij boeren, burgers en buitenlui. Dit recept was niet alleen goed voor Timmermans’ ego, maar werkte electoraal gezien ook prima toen Nederland midden in het rally-effect zat. Nu wij de grootste schok te boven zijn gekomen na de MH17-ramp lijkt het optreden van Timmermans bij Jeroen Pauw aan tafel haast lachwekkend. Dit terwijl Timmermans zich gedraagt zoals Timmermans gewend is zich te gedragen en, nog belangrijker, vanuit de overtuiging dat wij hem zo graag zien. Een overtuiging die is gevoed door zijn stijgende populariteit de afgelopen zomer.
De vraag die zich nu opdringt is een volgende: is Timmermans nou echt zo een theatraal mannetje, of wordt het misschien niet tijd om toe te geven dat wij zelf in de nadagen van de MH17-ramp overmand door emoties het kritisch vermogen van een krop sla hadden?
