Daar zaten ze dan. SP-Europarlementariër Anne-Marie Mineur en haar VVD-collega Cora van Nieuwenhuizen. In Buitenhof mochten ze een kwartier lang debatteren over het handelsverdrag TTIP waarover de Europese Unie en de VS op dit moment onderhandelen. De kernvraag was: zijn Europese normen op het gebied van werknemersrechten, milieu en voedselveiligheid in gevaar door TTIP? Het veel gebruikte voorbeeld is: in Amerika mag de chloorkip verhandeld worden en in de EU niet. Blijft dat zo?
Dit vraagstuk was geen debat waard, want het antwoord is erg eenvoudig. Wat het antwoord is bleef bij Buitenhof echter volledig in de lucht hangen. Mineur kwam met de bewering dat bestaande normen ter discussie staan. Van Nieuwenhuizen meldde dat Eurocommissaris Malmström, verantwoordelijk voor TTIP, al heeft gezegd dat Europese normen niet ter discussie staan. Dus waar doet Mineur nou zo moeilijk over?
TTIP is heel technisch en dus is het lastig hier een heldere discussie over te voeren. Toch had een lesje logica in deze uitzending niet misstaan.
Eerst de geruststelling van Van Nieuwenhuizen. De verantwoordelijke Eurocommissaris zegt immers dat er niets aan de hand is. Met deze woorden illustreert Van Nieuwenhuizen de absurde beleidsconsensus in Brussel, waar Europarlementariërs klakkeloos de woorden van de Europese Commissie durven te herhalen.
De reden laat zich raden: zowel het Europees Parlement als de Europese Commissie zijn de kracht achter ‘meer Europa’. Met name de middenpartijen in het Europees Parlement zijn het vaak simpelweg met de Europese Commissie eens, in dit geval dat TTIP in ieder geval de onderhandelingen waard is.
Van Nieuwenhuizen laat zien dat ze als controleur van de Europese Commissie niet serieus genomen kan worden. Ze is eerder een applausmachine. In de Haagse verhoudingen – Van Nieuwenhuizen was tot vorig jaar Tweede Kamerlid – is het ondenkbaar dat bestuurders zo klakkeloos worden nagepraat door volksvertegenwoordigers.
Heeft Mineur gelijk dat Europese normen bij TTIP naar beneden dreigen te gaan? Ja, want dit kan niet anders. Het uitgangspunt is hierbij dat Europese normen hoger liggen dan Amerikaanse, anders zou Van Nieuwenhuizen ongetwijfeld hebben gezegd dat de normen door TTIP wellicht zelfs omhoog gaan en dat Mineur er dus sowieso naast zit.
Er kunnen twee situaties zijn: normen uit de VS en de EU worden gelijkgeschakeld, of de EU en de VS erkennen elkaars normen. Bij dat laatste is de achteruitgang direct duidelijk want dan gelden voortaan de Amerikaanse normen ook in Europa en die liggen lager. De chloorkip mag dan gewoon. De vraag is wat er gebeurt als de normen worden gelijkgeschakeld. We moeten hierbij uitgaan van de theorie, want de onderhandelingen zijn niet openbaar. Wat er echt gebeurt weten we niet.
Als de Europese normen hoger liggen dan de Amerikaanse, is de vraag wat de norm na afloop van de onderhandelingen is. Hier blijkt wederom hoe stompzinnig de uitspraken van Van Nieuwenhuizen zijn. Als de Europese normen niet naar beneden gaan, betekent dat dat de Amerikanen de Europese normen klakkeloos aanvaarden. Ze verbieden dan hun eigen chloorkip. In dat geval is er echter helemaal geen onderhandeling nodig want dit kunnen de Amerikanen vrijwillig allang doen.
De Amerikanen weigeren zich dus zomaar aan Europa aan te passen. Dat betekent dat de EU op een aantal punten zal moeten toegeven en dat de Amerikanen dat ook moeten. Je komt ergens in het midden uit. Als de Europese normen hoger liggen dan de Amerikaanse, kom je altijd lager uit dan de oude Europese normen, hoe goed je ook onderhandelt. Misschien houd je de chloorkip van de Europese markt, maar dan geef je op andere terreinen altijd weer wat toe. De normen gaan dus in zijn totaliteit altijd omlaag.
Die logica was de makers van Buitenhof even ontgaan. En zo kon Van Nieuwenhuizen wegkomen met het beeld dat de SP spoken ziet. Misschien kan de VVD beter eens uitleggen waarom ze het kennelijk accepteert dat de normen eventueel naar beneden gaan.
