“De media zetten lobbyisten in Brussel altijd helemaal verkeerd neer”, zegt de lobbyist van chemieconcern BASF. De kritiek op lobbyisten is volgens haar erg overdreven want “Iedereen lobby’t hier in Brussel, ook maatschappelijke organisaties. Alle belangen zitten aan tafel en praten mee.”
Klopt dit beeld? Vanochtend zijn twintig mensen op komen dagen bij het ‘Scientific Policy Breakfast’ van VVD-Europarlementariër Jan Huitema. Het ontbijt is gesponsord door BASF. Huitema is een vlotte verschijning. Hij schudt iedereen enthousiast de hand. Het ontbijt is wat karig, maar dat mag de pret niet drukken. Boterhammen, broodjes, koffie en jus d’orange staan op tafel. Helaas geen champagneontbijt voor ons.
Vanochtend worden wij toegesproken door Alastair Leake, die ons vertelt over de landbouw, een sector waar Huitema als boer zich in het Europees Parlement intensief mee bezighoudt. We leren door middel van grafieken dat de bevolking elke dag toeneemt en dat de voedselproductie daarom omhoog moet. Voor Leake is de vraag hoe dat op een zo verantwoordelijk mogelijke manier kan gebeuren.
Leake vertelt dat er drie systemen zijn. Er is biologische landbouw die goed is voor de biodiversiteit, maar waardoor de opbrengst van de landbouw met veertig procent daalt. Dat is dus geen oplossing voor de voedselproblematiek, aldus Leake. Ook de conventionele landbouw heeft nadelen, horen we, want daar worden veel pesticiden gebruikt. Leake wil daarom een tussenvorm bekijken.
Bij de tarweproductie is op Leake’s eigen boerderij gebruik gemaakt van het zogeheten Farmland Bird Recovery Program waarbij stukken land zijn gebruikt om vogels aan te trekken. Leakes boodschap is eigenlijk dat vogels gevoederd moeten worden met zaden en dat de biodiversiteit dan terugkomt. De vogelstand herstelde zich in drie jaar, en niet in veertig jaar zoals milieuactivisten dat voorspiegelen.
Leakes slides vermelden de organisatie Game and Wildlife Conservation Trust, een Britse organisatie die techniek wil inzetten om het milieu te verbeteren. Het gaat om een benadering waarbij economie, techniek en natuurbescherming samen kunnen gaan. Het gaat volgens Leake om biodiversity by design. Hoe natuurlijk deze aanpak is, blijft onhelder. “Komt de biodiversiteit echt terug?” wil een VVD-er weten. Er komt geen antwoord op.
Dit ontbijt is geen uitzonderlijke gebeurtenis. Het gaat om een serie ontbijtjes, die al de hoon van de medewerkers van een andere fractie opleverde. De BASF-lobbyist vindt dat raar: dit is pas het tweede ontbijt met Huitema, al bestonden deze al langer in de vorige periode (2009-2014). Toen was er echter een andere Europarlementariër die eraan meehielp. BASF kan deze zaal alleen reserveren als een Europarlementariër meedoet. Op de gang zijn vanochtend meerdere ontbijtjes, waarvan zeker twee gesponsord.
Hoe transparant is deze situatie? De BASF-lobbyist meldt dat BASF een wetenschappelijke discussie wil over thema’s als deze. Er zit veel emotie in het debat en dus is het beter dit te voeren op basis van feiten. BASF komt met sprekers voor het ontbijt, maar ze mogen alleen komen als Huitema ze goedkeurt. De boodschap is: de Europarlementariër is bepalend, de rekening is voor BASF. Die rekening is laag.
Toch is de transparantie twijfelachtig. Spreker Leake presenteert zich als wetenschapper en komt met onderzoek en grafieken. Hij is ook boer en praat over onderzoek op zijn eigen bedrijf. Dit gaat al slecht samen. Maar hij is ook nog ‘policy director’ van de organisatie op zijn sheets, maar dat zegt hij er niet bij. Hij zegt toevallig (?) dat het probleem met pesticiden overdreven is. Dat is geen slechte boodschap voor BASF, al zegt de lobbyist van het bedrijf dat hij vrij is te zeggen wat hij wil. Het is tegelijk logisch dat BASF en Huitema hier alleen een podium geven aan argumenten die zij ondersteunen. Is dat echt een wetenschappelijke discussie?
De lobbyist maakt zich zorgen over mijn stuk. “Lobbyisten worden altijd in een kwaad daglicht gesteld”, zegt ze. Ze maakt zich zorgen om niets, want er gebeurt niets wat niet mag. Toch laat dit ontbijt wel iets zien over Europa: in Den Haag zouden alle VVD-ers zich hier heel ver van houden.
