Sinds het einde van de koude oorlog probeert de Amerikaanse luchtmacht af te komen van het toestel dat voor de laagste kosten luchtsteun weet te leveren, de A-10 Warthog. De meest recente poging draait om onderhoudspersoneel dat nodig is om de F-35 Joint Strike Fighter te ondersteunen. De USAF, United States Air Force, heeft haar ogen laten vallen op het personeel dat op dit moment de A-10’s ondersteund.
De Warthog is ontworpen om in het geval van een Russische aanval door West-Duitsland zoveel mogelijk tanks te vernietigen met zijn 30 mm snelvuurkanon en met zowel geleide als ongeleide raketten. Het 30 mm kanon is een van de zwaarste ooit ingebouwd in een gevechtstoestel, het kanon kan 4200 projectielen zo groot als een frisdrankflesje op een doelwit afvuren. Het toestel is letterlijk om het kanon heen gebouwd, het kanon en de munitie er voor nemen een groot deel van het toestel in.
Het toestel is vooral een overlever, de piloot is omgeven door een badkuip van titanium en de ver uit elkaar geplaatste motoren zorgen dat het vernietigen van een motor niet ook meteen de andere vernielt. Alle belangrijke systemen in het toestel zijn dubbel, en soms zelfs drie dubbel, uitgevoerd. Het profijt van deze maatregelen hebben piloten genoten boven het voormalige Joegoslavië, Irak tijdens twee golfoorlogen en bij het ondersteunen van grondtroepen in Afghanistan.
Een alleskunner is het toestel echter niet, het heeft geen radar waarmee het andere toestellen kan waarnemen en is voor zelfverdediging aangewezen op hittezoekende raketten en het kanon. Het toestel is ook niet snel, de lange rechte vleugels zorgen er voor dat het toestel niet supersonisch kan vliegen. Zelfs in vergelijking met andere subsonische toestellen is het traag met een officiële topsnelheid van rond de 800 kilometer per uur. Onder operationele omstandigheden en beladen met wapens zal de Warthog dit bij lange na niet halen. Tegen moderne straaljagers maakt het toestel geen grote kans, het is op zijn best wanneer het wordt gebruikt in luchtruim waarin de Amerikanen het luchtoverwicht hebben.
De missie waarvoor het ontworpen is voert het beter uit dan de meeste andere toestellen. De lange rechte vleugels die het toestel traag maken geven het ook veel ruimte om bommen en raketten mee te dragen. Het kanon dat ooit werd ontworpen voor gebruik tegen sovjet tanks maakt korte metten met Taliban achtige strijders in het veld of gebouwen. Een recente update stelt het toestel in staat om nog effectiever samen te werken met specialistische troepen op de grond die gevechtstoestellen naar hun doelwit leiden. Omdat het toestel met lagere snelheden vliegt dan bijvoorbeeld een F-16 kan het dichterbij het slagveld blijven en is het sneller in staat om te reageren op veranderende situaties. Het toestel is enorm populair bij de mensen die het onderhouden en er mee vliegen als ook bij de grondtroepen die er luchtsteun van ontvangen.
De A-10 heeft binnen de hogere echelons van de Amerikaanse luchtmacht echter een imagoprobleem, het toestel is geen toonbeeld van flitsende hightech waar men zo dol op is. Het soort missies die het vliegt leiden tot meer verliezen van toestellen, “Friendly Fire” en eventuele burgerdoden. Daarnaast is het een toestel dat al in dienst is, er vallen weinig productie banen binnen te slepen voor Amerikaanse senatoren en gouverneurs door het programma te steunen. Zo kan het dat een van de meest effectieve vliegtuigen van de laatste decennia toch telkens weer van het hakblok moet worden gered.
Budgetoverschrijdingen op het JSF programma en de recente stilzetten van de overheid dwingen de Amerikaanse luchtmacht kritisch te kijken naar het beschikbare budget. De Amerikaanse luchtmacht probeert alle fondsen bij elkaar te schrapen om zoveel mogelijk F-35’s te kunnen kopen, met jaloerse ogen wordt de laatste jaren gekeken naar het geld dat uitgegeven wordt aan de glamour-loze Warthog. In deze trend moet de laatste poging om de A-10 vloot te ontdoen van haar onderhoudspersoneel ook worden gezien. De Amerikaanse luchtmacht heeft meer types waarvan personeel over geplaatst zou kunnen worden naar de JSF, het is wel heel toevallig dat ook nu weer als eerste naar de Warthog wordt gekeken, een toestel dat alleen populair is bij hen die er mee werken en wiens levens het heeft gered via luchtsteun. De Warthog is misschien boven het slagveld een overlever, de vraag is of het de voortdurende politieke aanvallen kan doorstaan.
Lieuwe de Vries en Ruben Veenstra schrijven over militaire onderwerpen.
