Elk half jaar zijn er politici en journalisten die de aanval openen op lobbyisten. Altijd gaat dit samen met de roep om meer transparantie. Juncker beloofde in zijn onderhandelingen met het Europees Parlement om werk te maken van het transparantieregister voor lobbyisten. Dat is makkelijk scoren. Wie kan er immers tegen transparantie zijn? Maar is het niet belachelijk om de pijlen te richten op de lobbyisten als het Europees Parlement, de Raad en de Europese Commissie er Byzantijnse praktijken op nahouden?
Europese wetgeving wordt in achterkamertjes gemaakt. Dat is niet een complottheorie, dat is een feit. Nadat de Europese Commissie een wet heeft voorgesteld hebben het Europees Parlement, de Commissie en de Raad de mogelijkheid om te onderhandelen voordat de wet openbaar besproken wordt in het openbaar. Dit mechanisme heet trielogen. De instellingen maken hier graag gebruik van. Minstens 60 procent van regelgeving wordt afgetikt tijdens trielogen, wat betekent dat meer dan de helft van de wetgeving in achterkamertjes afgehandeld wordt, waar geen journalist, burger of lobbyist toegang tot heeft. Als het dan tijd is voor een openbaar debat in het Europees Parlement valt er niks meer te bespreken.
Net zo schimmig is het benoemingsproces van politici en hoge ambtenaren. De benoeming van Juncker als voorzitter van de Europese Commissie was een geheime stemming. De benoeming van de voorzitter van de Raad is niet veel beter. Ik heb een Magister in Europawissenschaften, een Master in European Studies, werk al 10 jaar in EU Public Affairs, maar als iemand mij zou vragen hoe Van Rompuy is benoemd dan zou ik het niet weten. In Nederland hebben wij er overigens ook een handje van. Het benoemen van onze Nederlandse Eurocommissaris gaat gepaard met zoveel geheimzinnigheid dat het ondertussen lijkt alsof er een paus verkozen moet worden. Overigens is Nederland een van de laatste landen die haar Eurocommissaris nog moet voordragen.
Maar het kan nog obscuurder. Helemaal buiten het openbare besluitvormingsproces zijn de uitvoeringshandelingen van de Europese Commissie en de besluiten die worden genomen in expert comités. De Commissie mag in sommige gevallen een uitvoeringshandeling verrichten zonder dat hier een wetswijziging voor nodig is. Hierdoor kan de Europese Commissie bijvoorbeeld beslissen om een bepaald genetisch gemodificeerd gewas toe te staan zonder dat het Europees Parlement om toestemming gevraagd wordt. De Commissie wordt dan veelal bijgestaan door commissies waarin vertegenwoordigers van de lidstaten zitten. Hoe die tot een advies of besluit komen weten slechts een handjevol mensen.
Ik ben voorstander van meer transparantie. Europa moet transparanter. Daar is iedereen het over eens. Maar laten wij dan ook man en paard noemen; In het troebele Europese besluitvormingsproces zijn lobbyisten misschien nog wel het kleinste probleem.
Milos Labovic is belangenbehartiger in Brussel en oprichter van EUKNOWHOW.EU.Volg Milos op Twitter @miloslabovic.
