Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem (PvdA) heeft vandaag onthuld dat het tweede paarse kabinet in 2000 heeft afgezien van een claim op ruim 61.000 kilo Nederlands oorlogsgoud dat zich nog altijd in Zwitserland bevindt. Hij doet dit in antwoord op Kamervragen van het CDA-Kamerlid Eddy van Hijum. Het goud, dat de nazi’s tussen 1940 en 1945 uit Nederland hebben afgevoerd, heeft een huidige waarde van ruim twee miljard euro. Van Hijum is ‘zwaar teleurgesteld’ en wil erop terugkomen in een debat met de minister.
Van Hijum heeft zijn vragen gesteld naar aanleiding van het boek Fout Goud van Roel Janssen. Fout Goud is faction, een fictief plot op basis van historische feiten over de roof van het goud van De Nederlandsche Bank in de Tweede Wereldoorlog.
Het besluit om de claim op het oorlogsgoud in Zwitserland te laten rusten, is genomen op basis van een aanbeveling in het rapport van de ‘Contactgroep Tegoeden WO II’, ook bekend als de commissie-Van Kemenade. In dit rapport uit 2000 is een hoofdstuk aan de roof van het goud van De Nederlandsche Bank gewijd. In de conclusies staat dat de Nederlandse claim “juridisch/volkenrechtelijk niet meer staande te houden is” en dat verdere stappen tegen landen waar geroofd goud is terecht gekomen, niet meer haalbaar zijn.
Deze conclusies zijn indertijd niet besproken in het debat over het rapport-Van Kemenade met de Tweede Kamer en zijn nooit in de media verschenen.
Dijsselbloem schrijft in zijn antwoord aan Kamerlid Van Hijum: “De conclusies (van Van Kemenade) worden inderdaad niet benoemd, maar zijn ook nooit tegengesproken. Voor zover daar nog onduidelijkheid over mocht bestaan: de conclusies zijn door de Nederlandse regering integraal overgenomen. Dat betekent dat er geen verdere juridische stappen zullen worden genomen tegen landen waarin geroofd goud is terecht gekomen.”
Tijdens de bezetting hebben de nazi’s 146.000 kilo goud van De Nederlandsche Bank en ingeleverde gouden tientjes van de Nederlandse bevolking afgevoerd naar de Reicchsbank in Berlijn. Het grootste deel hiervan verkocht de Reichsbank aan Zwitserland om aan harde Zwitserse franken te komen waarmee strategische goederen voor de Duitse oorlogsindustrie werden gekocht. Zwitserland nam 80 procent van het Duitse oorlogsgoud af.
Na de oorlog heeft Nederland minder dan de helft van dit goud teruggekregen. De laatste teruggave was in 1998.
In mei 1946 sloot Zwitserland een akkoord met de Verenigde Staten, waarin Zwitserland 250 miljoen frank betaalde voor het herstel van Europa en bedong dat het gevrijwaard bleef van alle toekomstige claims op oorlogsgoud. Op grond van dit akkoord heeft Zwitserland altijd geweigerd om over verdere teruggave met Nederland te onderhandelen.
In het plot van Fout Goud zijn deze historische feiten verwerkt. Het boek is vorige week met negen andere titels genomineerd voor de Gouden Strop, de prijs voor de beste Nederlandstalige misdaadroman.
CDA wil gestolen oorlogsgoud terug
Oud-DNB-baas Wellink: ‘Geroofde goud uit Zwitserland terugstelen’
